Nieuw onderzoek, dat deze week is gepubliceerd, maakt gebruik van gegevens die zijn verzameld door ESA’s Gaia-ruimtevaartuig om het bestaan van twee mysterieuze hemellichamen te bevestigen. Gaia-4b is een ‘Super-Jupiter’ exoplaneet en Gaia-5b een bruine dwerg. Deze massieve objecten draaien onverwachts rond sterren met een lage massa. Gaia-4b is een planeet die rond de voorheen onopvallende ster Gaia-4 draait, op ongeveer 244 lichtjaar afstand. Gaia-5b draait om de ster Gaia-5, die 134 lichtjaar van de aarde verwijderd is. Deze twee nieuw ontdekte objecten bevinden zich vlakbij, in onze eigen galactische omgeving. Hun bestaan daagt de huidige theorieën over planeetvorming uit en Gaia’s voortdurende missie zal waardevolle gegevens opleveren om ons te helpen deze intrigerende objecten te begrijpen.
“Gaia-4b is ongeveer twaalf keer zwaarder dan Jupiter. Met een omlooptijd van 570 dagen is het een relatief koude gasreuzenplaneet,” legt eerste auteur Guðmundur Stefánsson van de Universiteit van Amsterdam uit. “Met een massa van ongeveer 21 Jupiters is Gaia-5b een bruine dwerg, massiever dan een planeet maar te licht om kernfusie in stand te houden om een ster te zijn,” voegt Guðmundur toe.
Van ‘wiebelen’ naar nieuwe werelden
Sinds de lancering in 2013 heeft ESA’s Gaia-ruimtevaartuig de grootste, meest nauwkeurige driedimensionale kaart van ons sterrenstelsel gemaakt. Het draait langzaam rond en scant de hemel met twee optische telescopen, waarbij het herhaaldelijk de posities van twee miljard objecten met ongekende precisie vastlegt, tot het einde van de wetenschappelijke observaties op 15 januari 2025. Omdat Gaia de beweging van sterren nauwkeurig volgt, en techniek die bekend staat als astrometrie, wordt verwacht dat de gegevens duizenden nieuwe objecten zullen ontdekken. Een planeet in een baan rond een ster creëert een kleine ‘aantrekkingskracht’ waardoor de ster rond zijn massamiddelpunt ‘wiebelt’ en in een kurkentrekkerachtige beweging langs de hemel beweegt. De makkelijkst te ontdekken objecten met astrometrie zijn massief en draaien ver weg rond hun moederster. Eerder werd het bestaan van een paar massieve bruine dwergen bevestigd door andere telescopen die hun zwakke gloed waarnamen naast heldere sterren waarvoor Gaia zo’n wiebel had gedetecteerd.
Lees verder op: Spacepage