Een internationaal team van astronomen heeft met behulp van NASA’s James Webb ruimtetelescoop een exoplaneet op ongeveer 12 lichtjaar van de aarde in beeld gebracht. De planeet, Epsilon Indi Ab, is een van de koudste exoplaneten die tot nu toe zijn waargenomen. De planeet heeft een massa die enkele malen groter is dan die van Jupiter en draait om de K-type ster Epsilon Indi A (Eps Ind A), die ongeveer even oud is als onze zon, maar iets koeler. Het team heeft Epsilon Indi Ab waargenomen met de coronagraaf van Webb’s MIRI (Mid-Infrarood Instrument).
Slechts enkele tientallen exoplaneten zijn eerder rechtstreeks in beeld gebracht door observatoria in de ruimte en op de grond. “Onze eerdere waarnemingen van dit systeem waren meer indirecte metingen van de ster, waardoor we eigenlijk al van tevoren konden zien dat er waarschijnlijk een reuzenplaneet in dit systeem aan de ster trok,” zei teamlid Caroline Morley van de Universiteit van Texas in Austin. “Daarom koos ons team dit systeem om als eerste te observeren met Webb.” “Deze ontdekking is spannend omdat de planeet veel op Jupiter lijkt – hij is iets warmer en massiever, maar lijkt meer op Jupiter dan elke andere planeet die tot nu toe in beeld is gebracht,” voegde hoofdauteur Elisabeth Matthews van het Max Planck Instituut voor Astronomie in Duitsland toe.
Een zonnestelsel analoog
Exoplaneten die al eerder in beeld zijn gebracht, zijn meestal de jongste, heetste exoplaneten die nog veel energie uitstralen van toen ze werden gevormd. Naarmate planeten tijdens hun leven afkoelen en krimpen, worden ze aanzienlijk zwakker en dus moeilijker af te beelden. “Koude planeten zijn erg zwak en het grootste deel van hun straling bevindt zich in het midden-infrarood,” legt Matthews uit. “Webb is bij uitstek geschikt voor beeldvorming in het midden-infrarood, wat vanaf de grond heel moeilijk is. We hadden ook een goede ruimtelijke resolutie nodig om de planeet en de ster van elkaar te kunnen scheiden in onze beelden, en de grote spiegel van Webb is hierbij zeer nuttig.” Epsilon Indi Ab is een van de koudste exoplaneten die direct is gedetecteerd, met een geschatte temperatuur van 35 graden Fahrenheit (2 graden Celsius) – kouder dan alle andere in beeld gebrachte planeten buiten ons zonnestelsel, en kouder dan alle vrij zwevende bruine dwergen, op één na. De planeet is slechts ongeveer 100 graden Celsius warmer dan gasreuzen in ons zonnestelsel. Dit biedt astronomen een zeldzame kans om de samenstelling van de atmosfeer van echte zonnestelselanalogen te bestuderen. “Astronomen fantaseren al tientallen jaren over planeten in dit systeem; fictieve planeten die rond Epsilon Indi draaien zijn al onderwerp geweest van Star Trek afleveringen, romans en videogames zoals Halo,” voegt Morley toe. “Het is spannend om daar nu zelf een planeet te zien en de eigenschappen ervan te gaan meten.
Lees verder op: Spacepage